Feest en Vuurwerk

Begin de dag om zes uur
Met vuurwerk op de straat
Want wie vrolijk knalt in de morgen
Die lacht de hele dag
Ja, die lacht de hele dag

Melodie: ‘begin de dag met een dansje’ Tekst: A.M. Vissers

Jaja, de Chinezen en vuurwerk. Het is al een aantal keer voorgekomen dat ik door een soort herrie die ik niet meteen kon thuisbrengen werd gewekt. ‘wat is dat voor herrie?’ oh wacht, ik weet het. Vuurwerk. Hoe laat is het? Ergens in mijn klamboetent ligt mijn telefoon/wekker. Ik kijk er op: 6.00. Oh. Leuk is dat. Nu ben ik wakker. En slapen zit er dan niet echt meer in.
Wat is de reden hier achter? Ik heb navraag gedaan bij mijn labgenoten en me gebaseerd op internet. Er zijn een aantal mogelijkheden.
Vuurwerk is hier vrijwel altijd knalvuurwerk en je kunt het op veel plekken kopen. Van die pakken rode dingetjes, allemaal aan elkaar. Het geheel wordt uitgerold over de straat en aangestoken. Produceert veel herrie en rook.
Het is me opgevallen dat de locatie van het geknal na afloop lastig terug te vinden is als je niet snel bent. Het lijkt wel of er op iedere hoek straatvegers staan om de boel achter de feestvierders op te ruimen. Ik heb een keer zo’n rode bende voor mijn deur aangetroffen. Blijkbaar ging er iemand uit het appartementenblok waar ik woon trouwen.
Vuurwerk komt oorspronkelijk ook uit China, het stamt uit de 10e eeuw en werd voorafgegaan door de uitvinding van buskruit in de 9e eeuw. De uitvinding van het buskruit behoort tot de vier grote Chinese uitvindingen: het kompas, het buskruit, het papier, de boekdrukkunst.
Vuurwerk wordt tegenwoordig nog steeds grotendeels geassocieerd met het verjagen van demonen en Boze Geesten, en afgestoken bij feesten en belangrijke gebeurtenissen. De Boze Geesten kunnen niet tegen de rook en de herrie, daardoor zullen ze de feestvreugde niet bederven en geen ongeluk brengen.
Deze gebeurtenissen kunnen zijn: een huwelijk, de opening van een bedrijf of een winkel en natuurlijk Chinees Nieuwjaar waarbij je een week lang geknal om je heen hoort.
Op random plekken in de stad en op random tijden hoor je herrie en zie je rook opstijgen. Daar wordt weer iets gevierd en moet het geluk binnengehaald worden.
Rood is de kleur die ermee geassocieerd wordt. Met rood verjaag je het kwade en verwelkom je het geluk. Je ziet ook overal rood (zelf bij de ingang van het lab ligt een rode mat als het heel hard regent. (Waarschijnlijk is het gewoon praktisch, zodat niet iedereen het water naar binnen loopt, en was de mat toevallig rood. Of er was gewoon geen andere kleur te krijgen. Het was wel iets wat me opviel in ieder geval). Bij Chinees Nieuwjaar plakken mensen nieuwjaarswensen op de deuren in het rood. Als er winkels geopend worden zetten ze grote rode bogen neer met een tekst (geen idee wat), en ze hangen rode lampions op.
Als er een traditionele Chinese bruiloft is hebben de bruid en bruidegom rode kleding aan.

Nu het dan over kleuren gaan. Geel is de kleur voor macht en het was de kleur van de keizer in vroeger tijden. Als je als gewone burger geel droeg kon daar de dood op volgen.
Wit was een duivelse kleur en de kleur van de dood. Dat werd dus niet gedragen bij feestelijke gelegenheden. Toen Dalong me dat vertelde kwam bij mij meteen de vraag op waarom ik vrouwen in witte bruidsjurken had gezien. Hij zei dat dat westerse invloeden waren. De Chinese rituelen en gebruiken lijken hier wat af te nemen.

Ook bij het traditionele Drakenbootfestival hoort vuurwerk. Dit jaar was dat op 23 juni (5e dag van de 5e maand van de Chinese maankalender), en toen was ik er dus ook. Het was 6 uur en tijd voor herrie. Chinezen zijn vroege vogels heb ik gemerkt. Er is op zulke tijden al volop activiteit. En alles toetert en kwekt onder mijn raam. Voedselkarren met mechanische stemmen die om de 20 seconden hetzelfde zeggen, waarschijnlijk de waar aanprijzen knorren ook voorbij.
Maar terug naar feest.
Het verhaal rond het drakenbootfestival: een belangrijk feest voor de Chinezen. Er worden drakenbootraces gehouden, Zhongzi gegeten en een bepaald soort wijn gedronken. Ik ben op zoek gegaan naar die races maar ik heb er geen een gevonden. Niet in een van de vele meren die de stad rijk is en niet bij de Yangtze rivier. Maar dat terzijde.
Ik heb wel Zhongzi gegeten. Dat is sticky rijst gemend met ei, kruiden en soms vlees, gekneed tot een piramide en ingepakt in bamboebladeren. Vervolgens word het gekookt of gestoomd. Ik heb alleen een foto van het ingepakte pakketje. Het eten levert namelijk een grote bende op. Ik kon mijn camera met zulke handen niet echt meer bedienen en er was niemand in de buurt om dat wel te doen. Wie weet komt het later nog eens. De smaak is niet heel bijzonder overigens. Vrij zout van de soya saus. Wel leuk om te eten als je kleverig wilt worden.

Het verhaal achter het feest is al heel oud.
Er was eens in een land hier ver vandaan een dichter en zijn naam was Qu Yuan (340-278 v Chr). Hij leefde in de het Chu gebied (naam van een deel van China, 1030-223 v.Ch, Huidige Jianxi provincie valt ook onder dit gebied), ten tijden van de Periode van de Strijdende Staten (481 – 221 v Chr). Een periode van constante oorlog en strijd om land. Hij leefde aan het hof van keizer Chu als zijn adviseur. Op enig moment besloot de keizer zich aan te sluiten bij het steeds machtiger worden de Qin rijk. Qu was het hier niet mee eens en werd in ballingschap gestuurd wegens verraad. In deze tijd scheef hij het overgrote deel van zijn poezië. En na 28 jaar werd Ying, de hoofdstad van het Chu rijk ingenomen door de keizer van het Qing rijk.
Qu kon hier niet mee omgaan en gooide zichzelf in de Miluo Rivier op de vijfde dag van de vijfde maand van de maankalender. Hij werd bewonderd door de lokale bevolking van Ying en iedereen was diep bedroefd. Bewoners gooiden rijst verpakt in bamboe bladeren in de rivier om de vissen te eten te geven en ervoor te zorgen dat ze het lichaam van de dichter niet op-aten. Dit wordt bij de Zhongzi gesymboliseerd. Daarnaast sprong iedereen in boten om de vissen zo snel mogelijk weg te jagen en Qu Yuan een goed leven in het hiernamaals te geven. Het ontstaan van de drakenbootraces.

Het feest wordt door heel China gevierd om deze dichter te gedenken en mensen hebben drie dagen vrij. Het enige dat ik er hier van heb gemerkt is dat mensen met dozen vol Zhongzi over straat lopen en dat ze studenten spelletjes doen op het lab. Iedereen eet braaf Zhongzi en verder is het een gewone dag.